De ‘Porte Monnaie-almanak’ van sergeant-vlieger Ferdinand van den Berg
Weblogs
Sommige archiefstukken in de collecties van het NIMH springen direct in het oog. Vaak vanwege de interessante inhoud, maar soms ook vanwege de vorm. Dat geldt zeker voor dit archiefstuk. Dit miniatuurboekje meet namelijk maar 3.5 cm bij 5 cm. Het is chic in leer gebonden en voorzien van een goudopdruk. Deze zogeheten ‘Porte Monnaie-almanak voor het jaar 1923’ mag zich tot één van de kleinste stukken in de archieven van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie rekenen.
Het almanakje springt niet alleen vanwege het formaat in het oog. De aantekening op de eerste pagina van het boekje verraadt meteen wie ooit de eigenaar was: ‘FMWA van den Berg, sergeant l.l. [leerling] vlieger, Luchtvaart Afdeling Soesterberg. Geboren 13 juni 1901 te Babberich’.
Vlieger bij de Luchtvaartafdeling
Ferdinand van den Berg komt in 1921 op twintigjarige leeftijd als dienstplichtige op bij het 4e Regiment Veldartillerie. De ambitieuze rekruut wil echter meer dan zijn diensttijd uitzitten en zoekt het grote avontuur: hij wil vlieger worden! Van den Berg besluit na het afronden van zijn opleiding tot onderofficier als vrijwilliger voor zes jaar bij te tekenen bij de Luchtvaartafdeling. Na zijn toelating in oktober 1922 begint hij met zijn opleiding. In zijn binnenzak draagt hij het minuscule boekje bij zich, dat hij gebruikt om er specifieke gebeurtenissen, in op te tekenen. Zo schrijft hij: ‘Mijn opleiding als vlieger begon op 2 oktober 1922. Vloog het eerst met luitenant Koppen’. Eerste luitenant Georg Koppen is een vlieger van het eerste uur bij de Luchtvaartafdeling. Op 19 juni 1919 verwerft hij internationale bekendheid door in een dag over alle elf Nederlandse provinciehoofdsteden te vliegen.
Dat het vak van vlieger vol risico’s zit blijkt al snel. Op zaterdag 13 januari 1923 schrijft Van den Berg: ‘Bergsma gevallen, rechter been versplinterd. Gevallen met Spijker toestel. Afgekeurd, s ’morgens 11.45’. Niet zelden blijft het bij botbreuken. Op donderdag 5 april schrijft hij in zakboekje: ‘Sergeant vlieger Sleeuw valt bij Baarn. ’s-Avonds overleden aan inwendige verbloeding. Reserve sergeant [….] gewond. Is wederom hersteld’
Lange carrière
Van den Berg heeft zelf meer geluk. In 1924 behaalt hij met trots zijn vliegbrevet. Hij blijft tot aan de Nederlandse capitulatie op 15 mei 1940 actief als beroepsmilitair. Na de bevrijding in 1945 keert hij terug bij de Luchtstrijdkrachten. Diverse plaatsingen op onder andere vliegbasis Ypenburg en Volkel volgen. In 1957 wordt Van den Berg, na een carrière van 36 jaar, eervol ontslagen uit militaire dienst onder toekenning van het Onderscheidingsteken in Goud voor Langdurige Trouwe Dienst.
Aantekeningen uit de beginjaren van de Militaire Luchtvaart, zoals die van Van den Berg, zijn zeldzaam. Hoe ogenschijnlijk klein een archiefstuk ook mag zijn; het zijn juist dit soort markante en persoonlijke stukken die de collecties van het NIMH zo fascinerend en gevarieerd maken.
De inventaris is via deze link digitaal te raadplegen. Het stuk is op aanvraag in te zien op de studiezaal van het NIMH.
Zelf schenken?
Het militair verleden is van ons allemaal. Juist hierom bewaart het NIMH ons militaire verleden voor de toekomst. Of het nu gaat om brieven, documenten, en foto’s van een verre voorvader of materiaal van een recente uitzending naar Irak, Afghanistan of Mali: uw materiaal kan een waardevolle aanwinst voor het NIMH zijn.
Bel of e-mail ons voor meer informatie, wij komen graag met u in contact.
Meer weblogberichten
Reactie toevoegen
U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.
Reacties
Er zijn nu geen reacties gepubliceerd.