Indonesië-veteranen gerehabiliteerd
Drie mariniers die in Indonesië hebben gevochten, zijn op 13 mei postuum gerehabiliteerd door minister Kajsa Ollongren. Dit gebeurde na verificatieonderzoek door het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH).
Joop de Hoog, Louis Stokking en Martinus Smit vechten als mariniers tijdens de Indonesische onafhankelijksheidsoorlog (1945-1949). Op 11 augustus 1947 weigeren zij een bevel om een kampong nabij Pakisaji (Oost-Java) in brand te steken. De drie mannen beschouwen zo’n daad als een wraakactie tegen onschuldige burgers en hebben daar morele en godsdienstige bezwaren tegen.
De krijgsraad, het Hoog Militair Gerechtshof en de legerleiding oordelen dat de brandstichting uit militair oogpunt noodzakelijk is. Het bevel wordt gezien als legitiem. De mariniers krijgen zware gevangenisstraffen, die zij (gedeeltelijk) uitzitten, tot koningin Juliana hen op 22 april 1949 gratie verleent.
Gerechtvaardige weigering
Over het doel en de rechtmatigheid van het bevel moeten toen, maar ook nu nog, ernstige twijfels hebben bestaan. Dit stellen de onderzoekers van het NIMH. Op basis van verschillende elementen valt vrijwel zeker te concluderen dat het bevel als vergeldingsactie is bedoeld en dus als onrechtmatig moet worden bestempeld. Deze conclusie betekent dat de bevelweigering van de drie mariniers gerechtvaardigd was. De betrokken mariniers hebben het bevel op goede gronden (zowel juridisch als moreel) geweigerd. Met de kennis van nu concludeert het NIMH dat er geen sprake is geweest van een eerlijk proces en een proportionele strafmaat.
Pijnlijke geschiedenis
De dochter van Joop de Hoog, de aanvrager van het verificatieonderzoek, onving de rehabilitatiebrief uit handen van minister Kajsa Ollogren. “Het vonnis uit 1948 kan niet worden teruggedraaid of ongedaan worden gemaakt. Dat geldt ook voor de behandeling die de mariniers voorafgaand aan, maar ook na het vonnis hebben moeten ondergaan. Deze militairen en hun naasten hebben met deze pijnlijke geschiedenis moeten leven. Dit betreur ik ten zeerste,” aldus de minister.
De Tweede Kamer is met een brief over het besluit tot volledige rehabilitatie geïnformeerd.
Bijbehorende stukken
Geïnteresseerden kunnen de bijbehorende stukken via deze link inzien. Het gaat hierbij om de desbetreffende kamerbrief en de beslisnota. Daarnaast is via deze weg ook het door het NIMH uitgevoerde verificatieonderzoek te raadplegen.
