European Union Police Mission I en II (EUPM)

Duur missie: 1 januari 2003 - heden
Aantal militairen: 182
Dodelijke slachtoffers: geen
Dapperheidsonderscheidingen: geen

Achtergronden

De Europese Unie besloot op 18 februari 2002 om per 1 januari het jaar erna de politiemissie van de United Nations International Police Task Force (UNIPTF) voort te zetten als European Union Police Mission (EUPM). Doel van de missie was het begeleiden van het Bosnische midden- en hogere politiekader bij het uitoefening van politietaken naar Europees model. De EUPM had in tegenstelling tot UNIPTF geen uitvoerende taken en verrichtte haar werkzaamheden ongewapend. Het was de eerste politiemissie van de EU waaraan zowel civiele als militaire politiefunctionarissen deelnamen. De missie telde ongeveer 515 personen en enkele honderden lokaal geworven personeelsleden

Kleurenfoto, binnen. Een groep van ongeveer zeventien militairen staan in een hal op een rij, zij dragen allemaal donkerblauwe jassen en kleding en zwarte kisten. Voor hen staat iemand die hen toespreekt, hij staat met zijn rug naar de camera, om zijn linkerschouder hangt een wit koord. — Een kapitein van de Koninklijke Marechaussee spreekt de van EUPM teruggekeerde marechaussees toe op vliegbasis Eindhoven.

De belangrijkste Bosnische partijen bereikten eind 2005 een politiek akkoord over toekomstige politiehervormingen. De Europese Unie besloot het toezicht op de uitvoering van deze hervormingsmaatregelen toe te vertrouwen aan een, ten opzichte van de EUPM-I, sterk gereduceerde politiemissie: EUPM II (ongeveer 200 personen). EUPM II werkte nauwer samen met lokale en internationale organisaties. Zo kreeg de Speciale Vertegenwoordiger van de Europese Unie een grotere coördinerende rol. Een andere belangrijke focus van EUPM II was de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit.

Kleurenfoto, binnen. Een lachende man heeft in elke arm een kind vast, de kinderen kijken en grijpen naar de bos bloemen voor hen. Links een lachende vrouw die de bloemen vasthoudt. Rechts op de voorgrond het achterhoofd van een derde kind, rechts in de achtergrond kijkt een man met snor lachend toe. — Vrolijke gezinshereniging op vliegbasis Eindhoven bij de terugkeer van EUPM.

Het Nederlandse aandeel

De ministerraad bood de EU op 8 november 2002 naast twintig militairen van de Koninklijke Marechaussee (KMar) ook acht civiele politiefunctionarissen aan. Het aantal functionarissen van de marechaussee schommelde in de praktijk tussen de twintig en 22 personen, terwijl er acht tot elf civiele politiefunctionarissen deelnamen. Zij werden steeds voor een jaar uitgezonden. In mei 2002 vertrok al een onderofficier van de KMar voor planningsdoeleinden naar Bosnië-Herzegovina. Hij kreeg op 2 september gezelschap van een collega. Het merendeel van de overige Nederlandse leden reisde in de maanden november en december 2002 naar het missiegebied. De marechaussees verzorgden trainingen en opleidingen bij de diverse toezichthoudende diensten van de lokale politieorganisaties in de verschillende kantons. De civiele politiefunctionarissen verzorgden opleidingen voor en gaven ondersteuning aan het lokale midden- en hogere politiekader. Het eerste jaar van de missie verliep over het algemeen succesvol. Wel bleek dat niet iedereen dezelfde methodes en standaarden gebruikte. De EUPM besloot daarom alle politieadviseurs, voorafgaand aan de missie, een gezamenlijke training te geven. Een brigadegeneraal van de KMar bekleedde van 25 juni 2004 tot 31 december 2005 de functie van plaatsvervangend hoofd EUPM

Kleurenfoto, binnen. Een man en een vrouw staan op het punt elkaar te omhelzen, de vrouw lacht uitbundig. De man draagt een donkerblauwe jas, de epaulet van de Koninklijke Marechaussee op zijn linkerschouder komt onder de capuchon uit. Om hen heen meerdere mensen in Marechaussee-kleding en burgerkleding. — Blije gezichten als Nederlandse marechaussees op vliegbasis Eindhoven terugkeren van hun deelname aan EUPM.

De EUPM kon als gevolg van het uitblijven van belangrijke politiehervormingen niet altijd even effectief optreden. Daarnaast zorgde wijdverspreide corruptie voor het mislukken van veel projecten. Er was echter wel degelijk sprake van vooruitgang. De Nederlandse regering besloot daarom voor EUPM II tien personen beschikbaar te stellen: vier militairen van de Koninklijke Marechaussee en zes civiele politieagenten. Eind 2011 kwam er een einde aan de Nederlandse bijdrage; de EU beëindigde de missie in juni 2012.