United Nations Observer Mission in Uganda-Rwanda (UNOMUR)
Duur missie: 17 augustus 1993 - 25 september 1994
Aantal militairen: 19
Dodelijke slachtoffers: geen
Dapperheidsonderscheidingen: geen
Na de koloniale overheersing kwamen de Hutu’s en Tutsi’s in Rwanda lijnrecht tegenover elkaar te staan. Dit leidde tot verschillende gewelddadige uitbarstingen. Begin jaren ’90 bereikte het conflict een nieuw dieptepunt. Het Tutsi-leger, het Front Patriotique Rwandais (FPR), viel vanuit Uganda het door Hutu’s overheerste Rwanda binnen.
Hutu-regeringstroepen wisten zich te handhaven, maar de burgeroorlog bleef doorgaan. Binnenlandse rellen dwongen de Hutu-president tot vredesbesprekingen met het FPR. Op verzoek van beide partijen stuurden de Verenigde Naties (VN) waarnemers naar het gebied om de grens met Uganda te controleren.
Oprichting UNOMUR
De United Nations Observer Mission in Uganda-Rwanda (UNOMUR) ging eind juni 1993 van start. De VN zette 81 waarnemers in. Hun operatiegebied was het grensgebied tussen Uganda en Rwanda dat door de FPR werd gecontroleerd. De VN richtte hier 2 sectoren in: West en Oost. De belangrijkste taak van de waarnemers was in de gaten houden dat de FPR geen militaire steun vanuit Uganda kreeg.
Het Nederlandse aandeel
Op verzoek van de VN stuurde Nederland 10 waarnemers naar het gebied. De 1e 4 vertrokken in augustus. Begin september volgden er nog 6. 5 Nederlandse waarnemers gingen in Sector West aan de slag, de overige 5 in Sector Oost.
Het duurde enige tijd voordat UNOMUR op sterkte was. Daardoor waren er eerst maar 2 observatieposten. Deze lagen bij de grootste grensovergangen. Pas later konden de militairen van UNOMUR hun werk beter uitvoeren.
Anders georganiseerd
In oktober 1993 vertrok een vredesmacht van bijna 3000 militairen naar Rwanda. De UNOMUR-waarnemers aan de Rwandese kant van de grens vielen sindsdien onder deze nieuwe vredesmissie. Dit was United Nations Assistance Mission in Rwanda (UNAMIR). Aan de Ugandese kant van de grens bleef UNOMUR wel bestaan. Een Nederlandse officier leidde deze missie verder.
Genocide
Vanaf april 1994 voltrok zich in Rwanda een genocide. Aangezet door regeringspropaganda slachtten Hutu’s duizenden Tutsi’s en gematigde Hutu’s af. De moord op de Rwandese Hutu-president Juvénal Habyarimana op 6 april 1994 vormde het startsein voor deze goed georganiseerde massaslachting.
Einde missie
Nog in juni 1994 werd het operatiegebied van UNOMUR vergroot en kwam er een 3e observatiepost. Maar diezelfde maand viel het besluit de missie te beëindigen. Door de geweldsuitbarsting in april konden de waarnemers hun werk niet meer doen. Zij werden teruggetrokken en op 21 september 1994 kwam er een einde aan UNOMUR.