Veerbootramp ‘Herald of Free Enterprise’, België

Achtergronden

Op vrijdag 6 maart 1987 vertrok de veerboot Herald of Free Enterprise vanuit de haven van de Belgische kustplaats Zeebrugge met bestemming Groot-Brittannië. Het schip had 459 passagiers en 80 bemanningsleden aan boord. Toen de veerboot niet ver buiten de haven van koers veranderde, stroomden door een openstaande boegdeur tonnen water naar binnen. De man die verantwoordelijk was voor het openen en sluiten van de deuren had na aankomst in Zeebrugge de deuren geopend voor ontscheping. Daarna werd hij belast met het coördineren van de schoonmaak aan boord en was hierna, zonder de boegdeuren te sluiten, naar zijn kajuit gegaan. Hier was hij in slaap gevallen en pas wakker geworden op het moment dat de veerboot water maakte. Toen dat rond 19.30 uur gebeurde, kapseisde de boot binnen een minuut door het gewicht van de auto’s in het ruim. Omdat de ramp zich zo snel voltrok, werden passagiers en bemanning volkomen verrast. Het gevolg was dat 193 personen, allemaal Britten, het leven lieten.

Het Nederlandse aandeel

Van de Koninklijke Marine (KM) waren dertien duikers, een mijnenbestrijdingsvaartuig, een ziekenverpleger en twee Lynx-helikopters betrokken bij de reddingsoperaties rondom het rampschip. Van het Belgische rescue centre in Koksijde kreeg de marine vrijwel onmiddellijk na het voltrekken van de ramp het verzoek om te helpen met het redden van de honderden opgesloten passagiers uit de Herald of Free Enterprise. Het mijnenbestrijdingsvaartuig Hr.Ms. Middelburg was op dat moment toevallig in de buurt van de Belgische kust voor een oefening. Hierdoor kon het snel ter plaatse zijn en vanaf 21.20 uur diende het als operatieplatform voor de reddingswerkzaamheden. Een Nederlandse luitenant-ter-zee, die in Vlissingen hoofd mijnendienst en coördinator van de duik- en demonteergroep was, fungeerde op de wal als verbindingsofficier tussen de Middelburg en de Belgische marine.

Hulpactie komt op gang

Lynx-helikopters vlogen vanuit Den Helder en Vlissingen marineduikers naar de plek des onheils. De groep ging rond 22.00 uur die avond aan boord van de Herald voor een eerste verkenning. De duikers mochten daarbij niet onder de waterlijn komen, omdat dit door het vele puin te gevaarlijk was. Op het half boven en half onder water liggende schip was het een grote chaos. Middelen als snijbranders en explosieven konden niet worden gebruikt, omdat dit gevaar kon opleveren voor eventuele overlevenden. Nadat de duikers het schip enige tijd hadden verkend, werden zij teruggeroepen naar de Middelburg om een plan van aanpak te maken.

Een uur na middernacht gingen zij terug naar het scheepswrak om tot omstreeks 05.30 uur in de ochtend op zoek te gaan naar overlevenden en slachtoffers. Daarna werden zij teruggeroepen, omdat het zoeken te gevaarlijk werd door het snel opkomende getij. Tijdens een persconferentie verklaarde één van de duikers later “te veel doden” te hebben gezien. Rond 08.30 uur werd de Middelburg afgelost door de Belgische mijnenjager Crocus en rond 15.00 uur op zaterdagmiddag keerden alle Nederlandse marinemensen naar hun basis terug. “Ik ben apetrots op wat de Nederlandse marinemensen daar hebben gedaan. We hebben met duikers een tiental slachtoffers van het schip gehaald, waarvan er drie nog in leven waren,” vertelde de commandant achteraf.