Leeuwarden

Operationeel: 24 juni 1938 - 1 april 1945

Aantal banen: 3

Op 24 juni 1938 opende vliegveld Leeuwarden haar deuren. Het speelde tijdens de meidagen van 1940 geen rol van betekenis.

Na de Nederlandse overgave breidde de Luftwaffe het terrein snel uit. Leeuwarden groeide uit tot een Fliegerhorst. De Duitsers stationeerden er dagjagers, onder meer van de I./JG 51. De Messerschmitt BF 109’s van deze Gruppe voerden voor het grootste deel kustbewakingsvluchten uit en escorteerden konvooien. De Duisters zetten tweemotorige BF 110’s van de II./ZG 76 in tegen Britse bommenwerpers.

Kampfgruppe

In het begin opereerden ook bommenwerpers vanaf Leeuwarden. Heinkel HE 111’s van de III./KG 4 voerden aanvallen uit op doelen in Groot-Brittannië. Ook legden zij mijnen in riviermondingen. Eind november 1941 arriveerde een nieuwe bommenwerpereenheid, de Kampfgruppe 506 (KGR. 506). Met Junkers JU 88A’s bestreed deze eenheid koopvaardijschepen bij de Britse oostkust. Daarnaast ondernam zij verkenningen boven zee en voerde luchtaanvallen uit op Britse havensteden.

Als eerste nachtjachteenheid streek in oktober 1940 de 4./NJG 1 neer. Door de introductie van Lichtenstein-boordradar steeg het aantal Duitse overwinningen aanzienlijk. Dat was niet alleen te danken aan de toegenomen ervaring van de vliegtuigbemanningen. Maar ook aan de deskundigheid van de gevechtsleiders.

Daglichtaanvallen

Vanaf de tweede helft van 1942 zette de Luftwaffe de nachtjagers van Leeuwarden ook overdag in. Dit was de reactie op de Amerikaanse daglichtaanvallen op doelen in Europa vanuit Engeland. Ook jachtvliegtuigen van het Jagdgeschwader1 bonden de strijd aan met de geallieerde luchtmachten. Zij beschermden Duitsland tegen aanvallen overdag. Tijdens de oorlogsjaren bombardeerden de geallieerden het vliegveld herhaaldelijk. Na bombardementen op 11 en 16 september 1944 verliet de Luftwaffe tijdelijk de Fliegerhorst. Zij braken het vliegveld zelfs gedeeltelijk af.

Fliegerhorst vernield

Nadat operatie Market Garden mislukt was, keerde de Luftwaffe terug naar Leeuwarden. De Duitsers legden een nieuwe startbaan aan. Vanaf begin 1945 opereerden opnieuw Duitse vliegtuigen vanaf Leeuwarden. Dat duurde tot begin april 1945. Toen geallieerde grondtroepen steeds verder naar het noorden oprukten, besloten de Duitsers het vliegveld definitief te vernielen.

Na de oorlog gebruikte de Koninklijke Luchtmacht het herstelde terrein als vliegbasis.