Corinne van Boetzelaer

De indrukwekkende carrière van Corinne Marie Louise baronesse van Boetzelaer begint tijdens het Interbellum. Ze werkt dan als stenograaf en secretaresse op verschillende plekken in binnen- en buitenland. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verruilt Van Boetzelaer de typemachine voor het uniform en wordt ze de eerste vrouwelijke marineofficier van Nederland. 

Bond van Nederlandsche Vrouwen in Groot-Brittannië

Als in mei 1940 de oorlog voor Nederland begint, vlucht Van Boetzelaer met enkele collega’s via Frankrijk, Spanje, Portugal en Schotland naar Londen. Ze is dan eind twintig en gaat hier aan de slag als souschef van het algemeen secretariaat bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken van de Nederlandse regering in ballingschap. Maar voor kantoorwerk is ze niet naar Engeland gekomen. Van Boetzelaer wil een nuttige bijdrage leveren aan de geallieerde oorlogsinspanning, en zij is niet de enige. Daarom richt ze samen met twee anderen in 1942 de Bond van Nederlandsche Vrouwen in Groot-Brittannië op, waarbij zij zelf secretaresse van het bestuur wordt. 

Vergroot afbeelding Zwart-witfoto van Van Boetzelaer in donker marva-uniform aan het strand.
Beeld: NIMH, collectie: 062 Mw. C.M.L. Pardede-Van Boetzelaer
Van Boetzelaer op het strand in Engeland, omstreeks 1946.

De bond wil gelijkgestemde Nederlandse vrouwen in Engeland samenbrengen om zo in groepsverband bij te kunnen dragen aan de strijd tegen de bezetter. Dit kan aanvankelijk alleen met humanitair werk, maar al snel richten ze zich op het vormen van een vrouwenkorps. Eind 1944 vraagt kapitein-luitenant ter zee Cornelis Hellingman aan Van Boetzelaer om ook te helpen bij de oprichting van een Marine Vrouwenafdeling (MARVA) en zich te storten op de werving. Hier komt haar uitgebreide netwerk van strijdbare vrouwen goed van pas.

Marva's werven

Na een korte kennismaking bij de Britse evenknie, de Women’s Royal Navy Service, kan Van Boetzelaer goed voorbereid gaan werven. Als ze in 1945 afreist naar de bevrijde gebieden van Nederland wordt ze echter geconfronteerd met negatieve vooroordelen. Anders dan in Engeland, waar vrouwen al sinds de Eerste Wereldoorlog onderdeel uitmaken van de krijgsmacht, stuit de oprichting van de Marine Vrouwenafdeling in Nederland op veel weerstand. Het werk zou ‘onvrouwelijk’ zijn en het zou bovendien gevaarlijk zijn als vrouwelijk marinepersoneel met zware vrachtwagens moet rijden. Dit weerhoudt Van Boetzelaer, die inmiddels is benoemd tot officier MARVA der derde klasse, niet van haar missie. Met een gammele auto reist ze vol goede moed van Zeeuws-Vlaanderen tot aan Maastricht om de eerste vrouwen te werven voor de MARVA. 

Vergroot afbeelding Zwart-witfoto, Van Boetzelaer staat in uniform voor een vrachtwagen met een notitieblok. Naast haar staat een vrouw in burgerkleding en twee mannelijke militairen.
Beeld: NIMH, collectie: Fotoafdrukken Koninklijke Marine
Corinne van Boetzelaer op wervingscampagne in Maastricht, 1945.

Indonesië

Na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945, zet Van Boetzelaer in september als eerste marva voet aan wal in Indonesië. Hier wordt ze hoofd van de typekamer bij de Commissie tot Onderzoek Gedragingen Marinepersoneel Nederlands-Indië. Een aanstaande functie als archivaris gaat helaas niet door: Van Boetzelaer loopt hevige malaria op en moet terugkeren naar Nederland. 

Vergroot afbeelding Zwart-witfoto van Van Boetzelaer, op de achtergrond hangen de Britse en Nederlandse vlag.
Beeld: NIMH, collectie: 062 Mw. C.M.L. Pardede-Van Boetzelaer
Van Boetzelaer in wit tropenuniform, 1945.

Per 1 mei 1947 neemt Van Boetzelaer ontslag bij de marine. Ze heeft een bijdrage kunnen leveren aan de oorlogsinspanning en met haar rammelbak de weg vrij gemaakt voor vrouwen bij de marine. Wellicht aangevuurd door haar ervaringen als marva blijft Van Boetzelaer zich de rest van haar leven inzetten voor de gelijke behandeling van vrouwen. Zo is ze nauw betrokken bij de oprichting van Ex-Act, de vereniging van ex- en actief dienende marva’s, wordt ze lid van de Vereniging voor Vrouwenbelangen en Gelijk Staatsburgerschap en zit ze in het hoofdbestuur van de Nationale Vrouwenraad.

In 1954 trouwt Van Boetzelaer met Johan Poltac Pardede. Ze krijgen samen één dochter. In 1992 en 2002 schenkt ze haar particuliere archief aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH). Deze bestaat onder meer uit stukken over de ontstaansgeschiedenis van de MARVA en verschillende foto’s. Op 5 september 2011 overlijdt Van Boetzelaer op 99-jarige leeftijd in Den Haag.