Nederlands aandeel politiemissie Proxima
Het akkoord van Ohrid richtte zich deels op de spreiding van het politieapparaat. De uitvoering hiervan verliep eind 2003 uiterst moeizaam. De Macedonische regering had mede hierdoor problemen om de controle in de voormalige crisisgebieden te herstellen. Ook de orde en veiligheid waren lastig te garanderen.
Het was noodzaak het ministerie van Binnenlandse Zaken en het politieapparaat snel en duurzaam te hervormen. Proxima was een door de EU geautoriseerde missie. Deze moest de Macedoniërs begeleiden bij:
• het bestrijden van de georganiseerde misdaad;
• de handhaving van de openbare orde;
• de hervorming van het politieapparaat;
• het opzetten van de Macedonische grenspolitie;
• het herstel van het vertrouwen van de Macedonische bevolking in de politie;
• het bevorderen van de samenwerking met de buurlanden op het gebied van politiezaken.
Lokale politie
De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van politietaken lag dus bij de lokale politiefunctionarissen zelf. 200 politiefunctionarissen werden geplaatst op het ministerie van Binnenlandse Zaken en bij verschillende politiebureaus. Zij waren merendeels afkomstig uit de lidstaten van de Europese Unie. De missie stond onder leiding van een missiehoofd. Die legde verantwoording af aan de EU-coördinator voor buitenlands beleid, Javier Solana.
De Proxima-agenten waren ongewapend, op een kleine groep na die verantwoordelijk was voor de veiligheid van de missieleden. De EU besloot op 11 oktober 2004 de missie voor een jaar te verlengen. Het aantal politiefunctionarissen daalde gelijktijdig naar 120 en het mandaat werd beperkt. De missie richtte zich nu op: de georganiseerde misdaad, de grenspolitie en de prestaties van de algemene geüniformeerde politiedienst.
Marechaussee en politie naar Macedonië
Het kabinet besloot op 28 november 2003 maximaal 8 marechaussees en 8 civiele politiefunctionarissen ter beschikking te stellen voor de EU-politiemissie Proxima. Het gemengde detachement bestond uit 6 marechaussees en 6 politieagenten. Zij vertrokken 26 januari 2004 voor een jaar naar Macedonië. De marechaussees werden in december 2004 afgelost door 4 collega’s.
Structurele veranderingen moeilijk
De Nederlanders constateerden dat het moeilijk was om structurele veranderingen voor elkaar te krijgen. De Macedonische agenten kozen meestal voor de weg van de minste weerstand en gaven minder belangrijke zaken voorrang. Het mandaat van Proxima eindigde op 15 december 2005. De missie werd overigens in gewijzigde vorm en zonder Nederlandse bijdrage voortgezet als EU Advisory Team.