Collectie uitgelicht! Inzet in beeld
Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt in Engeland het Vrouwen Hulpkorps (VHK) opgericht, naar voorbeeld van de Engelse Vrouwenkorpsen. Deze groep Nederlandse vrouwen wil zich inzetten voor de bevrijding van Nederland. In het kielzog van de geallieerden maken zij de oversteek naar het Europese vasteland, om daar humanitaire hulp te verlenen. Maar wat houdt dat precies in? De archiefstukken in de thematische collectie E. Staf. Vrouwen Hulpkorps (VHK) en Militaire Vrouwen Afdeling (MILVA) geven een inkijkje in de bijdrage van het VHK aan de bevrijding van Nederland.
Zuid-Helpt-Noord
Een folder uit januari 1945 beschrijft bijvoorbeeld een bijzonder initiatief in de Noord-Brabantse plaats Oudenbosch. Hier worden voedselpakketten klaargemaakt voor landgenoten boven de rivieren. Daar heeft men volgens het stuk immers niet veel meer dan “een boterham en drie aardappelen per dag.” De folder roept inwoners op om alle houdbare etenswaren die zij kunnen missen te bewaren voor de “grote en feestelijke inzameling” op 31 januari 1945.
Onder de naam “Zuid-Helpt-Noord” organiseren verschillende comités met hulp van het VHK een muzikale wandeling door Oudenbosch. Tijdens deze tocht trekken zij met grote wagens langs de huizen om de donaties op te halen. De vrouwen van het VHK controleren de ingezamelde weckpotten en blikjes cornedbeef op houdbaarheid. Daarna verpakken zij de levensmiddelen in grote dozen. Zodra het noorden van Nederland is bevrijd, reiken ze daar de pakketten uit. In totaal halen de inwoners ruim tien ton aan levensmiddelen op.
Chocolade als lokaas
Doordat gebieden tijdens de oorlogsjaren zijn verwoest of onder water zijn gezet, raken veel burgers dakloos of afgezonderd van hygiënische voorzieningen. Dit zorgt niet alleen voor grote voedseltekorten, maar ook voor lichamelijke ongemakken zoals schurft en luizen. Velen kampen hier na de bevrijding nog steeds mee. Om dit probleem aan te pakken bieden verschillende units van het VHK medische behandelingen aan.
Een folder uit 1946, ook uit de collectie E. Staf, beschrijft dat de vrouwen van het VHK helpen bij de grondige reiniging van de inwoners in badhuizen. Vervolgens worden burgers met schurft en luizen onder toeziend oog van de VHK’sters in speciale behandelingscentra onder handen genomen. Degenen met schurft krijgen zelfs driemaal een behandeling. Om ervoor te zorgen dat zij daadwerkelijk alle keren komen opdagen bij hun afspraak, krijgen alle kinderen tot veertien jaar een reep chocolade en de volwassenen een stuk zeep van vijftien gram.
Zelf raadplegen
Dankzij de twee folders weten we beter hoe het VHK Nederland tijdens en na de bevrijding te hulp schiet. Ze tonen de grote toewijding van deze vrouwen om Nederlanders die na de oorlog kampen met honger en ziekte te helpen. Naast deze folders bevat het archief nog een groot aantal originele documenten en foto’s uit de beginperiode van het VHK en van haar opvolger, de Militaire Vrouwen Afdeling (MILVA), allemaal verzameld door luitenant-kolonel b.d. Emma Staf. De collectie is te raadplegen via Archieven.nl.
Door Femke Mientjes
